KİTAP ÖNERİSİ: Koşulsuz Ebeveynlik

Koşulsuz sevginin sınırını sınamak?

Pek çok ebeveyn, serüvenlerinin bir noktasında çeşitli kaynaklardan koşulsuz sevginin tanımı üzerine bir şeyler duymuş ya da koşulsuz sevginin nasıl olması gerektiğine dair bilgiler edinmiştir. Şüphesiz ki çocuklar üzerindeki etkilerini de fark etmiştir. Ancak koşulsuz ebeveynlik adı gereği biraz kafa karışıklığı yaratmaktadır. Peki, nedir koşulsuz ebeveyn olmak? Ve nedir koşulsuz ebeveynliğin sınırları?  Başucu kütüphanemizde bu ay,  anne babalara kitap önerileri listemizde Alfie Kohn’ın KOŞULSUZ EBEVEYNLİK kitabı var. Kohn, uzun yıllar boyunca yaptığı incelemeler sonucu ortaya koyduğu bu teori ile ebeveynlere koşulsuzluğun sınırlarını çiziyor.

Alfie Kohn bu kitabında ne anlatıyor?

Alfie Kohn (1957) uzmanlığını University of Chicago’dan almış ve uzun yıllar boyunca çocuk eğitimi ve ebeveynlik üzerine çalışmalar yapmıştır. Yazdığı kitaplarda ortaya koyduğu “koşulsuz ebeveynlik” kavramını araştırmalarla desteklemeye ve ebeveynler için pratik uygulamalara çevirmeye çalışmıştır. Bu kitapta Kohn, koşullu ebeveynlik ve koşulsuz ebeveynliğin çocuklar üzerindeki etkilerine değinirken aslında çok daha temel bir sorgulamayı hedef almaktadır. Bu sorgulama ebeveynlik yolcuğu boyunca anne babaların kendilerine sormaları gereken temel bir soruyu içeriyor; nasıl bir çocuk yetiştirmek istiyorum? Çoğu zaman vermek istediğimiz mesajlar ile yaptıklarımızın verdiğimiz mesajlar arasındaki farkı görmezden geliyoruz. Oysa çocuk yetiştirme işi vermek istediklerimizden çok neleri verdiğimiz üzerine temellenmektedir. Alfie Kohn bu kitapta bize çocuklara uyguladığımız tüm ebeveynlik yöntemlerinin kökeninden sonucuna kadar ne olduklarını gözler önüne sermektedir. Kitap, ebeveyn olma yolundaki bireysel farkındalıklar üzerine çok zengin bir kaynak oluşturmaktadır.

KOŞULSUZ EBEVEYNLİK neden öneriler listesinde?

Pek çok ebeveynlik kitabı çocuk yetiştirmek konusunda çeşitli önerilerde bulunmaktadır. Neden sonuç ilişkisi içinde açıklanan bu yöntemler ebeveynlerin çocuklar üzerindeki ‘kontrolünü’ arttırmaya yönelik uygulamaları içerir. Bu yaptırımlar çocuklarda pek çok probleme sebep olduğu gibi ebeveyn çocuk ilişkisini de zedeler. Koşulsuz Ebeveynlik bu noktada ebeveynlere nasıl bir ebeveyn olmak istediklerini, çocuklarına nasıl değerler aşılamak istediklerini ve onların nasıl insanlar olmalarını istediklerini sorgulatmasıyla öne çıkar. Çünkü öğretilen pek çok yöntemin asıl anacının çocukları kontrol etmek olduğunu ve çocuk tarafından algılanan mesajın koşullu kabullere dayandığını açıklamaktadır. Gerek cezalar gerekse ödüllerin aslında nasıl da çocuğun kendisine yönelik bakışını değiştirdiğini, öz değerlerinin içini boşalttığını ve neler hissettiğine araştırmalarla yer verilmiştir. Öte yandan ebeveynlerin koşulsuz ebeveynlik yapmalarını engelleyen pek çok arkaik nedenler olduğuna dikkat çeken Kohn, aldığımız ebeveynliğin de yaptığımız ebeveynlik üzerindeki etkilerine geniş bir şekilde yer vermektedir. Tüm bu aktarımsal nedenlerin incelenmesinin ardından bu kitap, ebeveynlere ‘çocuklara yapma’ yerine ‘çocukla çalışma’ yolunda pek çok yeni yollar önermektedir. Koşulsuz Ebeveynlik, anne babalara kendi ebeveynlik serüvenleri boyunca ‘Seni seviyorum’ demenin koşulsuz yollarını sunmaktadır.

KOŞULSUZ EBEVEYNLİK’te hangi sorulara cevap bulabilirsiniz?

Çocuklarımız için belirlediğimiz uzun vadeli hedefler nelerdir? Ve onların nasıl insanlar olmasını istiyoruz? Alfie Kohn bu iki temel soruyla başlayan araştırma macerasının sonuçlarını ve peşi sıra gelen diğer tüm soruları bu kitapla kucağımıza bırakıyor. “Koşullu ebeveynlik nedir?”, “Çocuğuma onu sevdiğimi iletmenin yolları neler?”, “Bir problem olduğunda onunla nasıl iletişime geçeceğim?”, “Ona küssem ya da sevgimi geri mi çeksem?”, “Ödül mü vermeliyim yoksa ceza mı?”, “İkisini birden yapmadığımda ona doğruyu nasıl göstereceğim?”, “Sahip olmasını istediğim değerleri nasıl öğrenecek?”, “Koşulsuz sevgi ile çocukla çalışabilmem mümkün mü?”, “Peki koşulsuz ebeveynlik ne demek, her şeyi vermek mi?”, “Bu koşulsuzluğun sınırı nedir?”.

Alfie Kohn bu kitapta, isteklerimiz ile eylemlerimiz arasındaki farkı sorgulamakla bize ebeveynlik yönetimleri üzerine düşünme fırsatı veriyor. Çünkü hem kendi anne babalarımızdan aldığımız ebeveynlik davranışları hem de kitaplardan öğrendiğimiz pek çok yöntem aslında önemsediğimiz değerlerin çok uzağında olabiliyor. Bu sebeple bu kitap aslında bir yöntemden çok bir yaklaşım önermesi yapmakta ve odağı çocukların hissettikleri duygulara ve aldıkları mesajlara çevirmektedir. Kohn, ancak bu sorgulamaları yapabilen ebeveynlerin çocukla çalışabilmenin yollarını kendi ebeveynlik tarzlarına katabileceğini belirtiyor ve ekliyor:

 

“Ebeveynlerimiz nasıl ebeveynlik yapacağımızı öğrettiler ve çocuklarla nasıl konuşulacağının ve onlarla birlikteyken nasıl davranılacağının örneklerini verdiler. Kendi ailelerimizde neler hissettiğimiz bizi, dolayısıyla da nasıl anne babalar olacağımızı doğrudan etkiledi. …. Şöyle ki yetiştirilme tarzımız çocuklarımız konusunda yalnızca ne yapacağımızı değil ne yapmayacağımızı de belirledi.” (Alıntı)

Künye:

Koşulsuz Ebeveynlik- Ödül ve Cezaları Terk Edip Sevgi ve Akılcılığa Yönelmek (Unconditional Parenting- Moving From Rewards and Punishment to Love and Reason)

Alfie Kohn

Çeviren: Yiğit Ataman

Görünmez Adam Yayıncılık, 2015

Sayfa 303