KİTAP ÖNERİSİ: Duygusal Zekası Yüksek Çocuklar Yetiştirmek

Nasıl bir çocuk yetiştirmek istiyorum?

Çocuğumu büyütürken sahip olmasını istediğim bazı özellikler var. Onu yetiştirirken tüm bu özelliklerin doğrultusunda hareket ediyor ve çözüm önerileri buluyorum. Ancak bir krizin ortasında, çocuğumun duyguları altüst olmuş haldeyken bu öğretileri alamamasının bir sebebi var mı? Zeka gelişiminde çocuğumun duygularının önemi nedir? Başucu kütüphanemizde bu ay, anne babalara kitap önerileri listemizde John Gottman ve Joan Declaire’in yazdığı DUYGUSAL ZEKASI YÜKSEK ÇOCUKLAR YETİŞTİRMEK kitabı var. Bu kitap ebeveynlere zorlu duygular karşısında bir yol sunmaktan öte çocuklarıyla kurdukları bağı nasıl güçlendireceklerini ve çocuklarının gelişimlerine nasıl katkıda bulunacaklarını anlatıyor.

John Gottman bu kitabında ne anlatıyor?

John Gottman (1942) aslında bir matematik profesörüdür. Ancak bir meslektaşıyla birlikte evlilik, boşanma, duygular, fizyoloji ve iletişim hakkında araştırmalar yapmakla başlayan bir psikoloji serüveni vardır. 40 yılı aşkın bir süredir devam eden bu serüven ona çiftlerin ilişkilerini ve bu ilişkilerin çocuklar üzerindeki etkilerini anlaması için ışık olmuştur. Tüm bu araştırmalar çiftlerin kendi aralarındaki ilişkilerinde ve çocukları ile ilişkilerinde sadece sevginin ve sıcaklığın yeterli gelmediği sonucunu açıkta ortaya koymuştur. Böylece daha sağlıklı iletişimin temellerini araştıran John Gottman ve Joan Declaire bu kitapta, çocuklarla iletişimde duyguların önemini, anlayışı ve empatiyi, duyguları daha iyi tanımayı sağlayan bir takım önemli yapı taşları belirlemişlerdir. “Duygu Koçluğu” diye nitelendirdikleri bir kavram olan çocukları duygusal yönden desteklemeyi ebeveynliği kalbi saymışlar ve doğumdan ergenliğin sonuna dek ebeveynlerin bu yolda yararlanabilecekleri stratejiler önermişlerdir. Gottman ve Declaire aslında bu kitapta, çocukların duygusal zekasının geliştirmenin onları daha yüksek özgüven, daha yüksek performans ve daha derin ahlaki muhakemelerde bulunan sağlıklı yetişkinlere dönüştüreceğine dair bilimsel verileri gözler önüne sermektedirler.

DUYGUSAL ZEKASI YÜKSEK ÇOCUKLAR YETİŞTİRMEK neden öneriler listesinde?

Pek çok ebeveyn başarılı, mutlu, ahlaklı, erdemli, empatik ve saygılı (vb. gibi pek çok sıfatı olan) bir çocuk yetiştirmek ister. Akademik ve sosyal yüksek performans göstermek sadece zeka gelişimi ile değil duygusal gelişim ile de yakından ilişkilidir. Bireylerin son derece yakın ilişkiler yürüttüğü aile ortamı ise çocuğa hem kendi hem de başkaları ile ilişkisini düzenleyen çok temel bilgiler sunar. Bu noktada Duygusal Zekası Yüksek Çocuklar Yetiştirmek ebeveynlere, çocukları duygularını tanıma, ifade etme, dizginleme, kendini motive etme ve sosyal ilişkilerde ipuçları yakalama gibi pek çok konunun aslında çocuğu yaşamın iniş çıkışlarına karşı hazırlamanın temeli olduğunu anlatır. Evlilik ve boşanma sırasındaki çift ilişkilerini inceleyen yazarlar, aile içindeki iletişimin nasıl bir çocuk yetişmek istediğimiz ile doğrudan ilişkisini ortaya koyar. Yaptığımız ebeveynlik tarzının, sahip olduğumuz çift ilişkisinin, çocuğumuzun duyguları ne kadar anladığımızın da ailemizde yetişen çocuğun duygusal zekasına nasıl yansıdığının altını çizerler. Duygusal Zekası Yüksek Çocuklar Yetiştirmek çocuklara duygusal anlamda destek vermenin; yani Duygu Koçluğu yapmanın bir anda olmasını beklediğimiz bir şey değil de, bilinçli olarak duygusal farkındalık gerektiren bir süreç olduğunu göstermesi sebebiyle öne çıkmaktadır.

DUYGUSAL ZEKASI YÜKSEK ÇOCUKLAR YETİŞTİRMEK’te hangi sorulara cevap bulabilirsiniz?

“Çocuğumun ahlaki açıdan yüksek değerlere sahip olmasını önemsiyorum.”  “Kurduğu sosyal ilişkilerde saygın bir yeri olsun istiyorum.” “Kendisini iyi ifade etmeli ve kendi hakkını korumalı. Ama bunu yaparken de başkalarını ezmemeli.” “Empatik ve yardımsever olmasını isterim. Etrafındakilerini korumalı ve sevmeli.” “Akademik olarak iyi bir yere gelmesi ve kariyer sahibi olması da aslında benim için önemli.” gibi pek çok hedef ebeveynlerin aşağı yukarı çocukları için ümit ettikleri gelecekten parçalar içerebilir. Ancak gerçekte o gelecek gelene kadar ebeveynlerin içinde geçen endişeler bambaşkadır. “Kendini bir türlü koruyamıyor, ne istediğini anlatamıyor ki?” “Bu kadar zayıf olursa sürekli ezilir?” “Nasıl başarılı olacak bu çocuk?” “Diğerleriyle paylaşmasını asla bilmiyor.” “Aynı babası/annesi gibi.” “Sürekli sorun ve kriz çıkartıyor, bu çocuk nasıl büyüyecek?” “Ne olmuş yani okulda böyle bir olay yaşadıysa? Bu kadar ağlamasına ne gerek var?” …

John Gottman ve Joan Declaire bu kitapta bize, bir çocuğun kendi duygularını anlamasının ve dengeleyip düzenleyebilmesinin öneminin ne denli büyük olduğunu görme imkanı sunuyor. Bunun için çocuğa alan tanımayı, onu dinlemeyi, ona saygı duymayı denemeli ve ebeveyn olarak kendi hislerimizin farkındalığı ile onlara yol gösterici olmamız gerektiğini vurguluyor. Hem annelerin hem de babaların çocukları için etkin kişiler olduğunu, duygu koçluğunu yapabilmenin ebeveyn çocuk ilişkisini o denli güçlendireceğini belirtiyorlar. Aslında ebeveynliğin kalbi kendi duygularımızın ve çocuğumuzun duygularının anlaşılmasının altında yatıyor deyip ekliyorlar;

“Başarılı ebeveynliğin anahtarı karmaşık kuramlarda, kapsamlı aile içi kurallarda veya karman çorman davranış formüllerinde gizli değildir. Ebeveynlik dediğimiz, çocuğunuza beslediğiniz derin sevgi ve onunla yakınlığınız üzerine kuruludur, ifadesini ise anlayış ve empatide bulur. İyi ebeveynlik kalbinizde başlar ve duyguların şahlandığı, çocuğunuzun üzüldüğü, öfkelendiği veya korktuğu anlarda tezahür eder.” (Alıntı)

Künye:

Ebeveynliğin kalbi DUYGUSAL ZEKASI YÜKSEK ÇOCUKLAR YETİŞTİRMEK (The Heart of Parenting Raising an Emotionally Intelligent Child)

John Gottman & Joan Declaire

Çeviren: Yiğit Ataman

Görünmez Adam Yayıncılık, 2017

255 sayfa